In het kader van het facultair onderwijsinnovatieproject ‘leerlijn digitale geletterdheid’ ontwikkelde de Faculteit Letteren & Wijsbegeerte een faculteitsbrede Ufora-cursus rond digitale tools en methodes. Dit concept van een gedeeld facultair leerplatform maakt het mogelijk om expertise samen te brengen én over een faculteit te verspreiden.

Wat houdt de faculteitsbrede Ufora-cursus Digital Humanities: Leerpaden in? 

De faculteit Letteren & Wijsbegeerte vindt digitale geletterdheid essentieel voor haar studenten, zowel als onderzoekscompetentie als ter voorbereiding op de arbeidsmarkt. Het facultair onderwijsinnovatieproject ‘leerlijn digitale geletterdheid’ (2019-2020) ontwikkelde daarom een Ufora-cursus, Digital Humanities: Leerpaden, met digitale tools en methodes voor de geesteswetenschappen. Individuele onderzoekers en lesgevers en de faculteitsbibliotheek droegen er aan bij. Studenten en lesgevers vinden er verschillende leerpaden voor online of blended leren terug. Deze keuze voor een extra-curriculaire, open Ufora-leeromgeving en de uitgangspunten en concrete uitwerking ervan kan andere faculteiten inspireren als good practice!

Digitale competenties verankeren: wat zijn de obstakels?

De verankering van digitale competenties in het onderwijs blijkt in de praktijk vaak moeilijk te zijn. Enkele factoren liggen aan de basis hiervan: 

• Versnipperde expertise: Heel wat lesgevers bezitten digitale kennis, maar ze onderwijzen die vaak enkel in hun eigen lessen. Bovendien blijft deze expertise vaak onzichtbaar voor collega’s uit andere vakgebieden.
• Heterogeen: Het brede veld van de digital humanities kent uiteenlopende toepassingen en specialisaties. Hierdoor verliezen lesgevers de bruikbaarheid voor hun eigen discipline en onderwijs uit het oog. 
• Tijdsintensief: Digitale tools en methodes onder de knie krijgen vraagt tijd. Ze in de eigen onderwijspraktijk integreren des te meer.  
• Drempelvrees: Digitale tools kunnen afschrikken. Zonder ondersteuning nemen weinig lesgevers of studenten zelf initiatief om ermee aan de slag te gaan. 

Digitale competenties verankeren: wat is de oplossing? 

Om voorgaande problemen te verhelpen werd een discipline-overschrijdende Ufora-cursus gecreëerd: Digital Humanities: Leerpaden. Om zo veel mogelijk lesgevers en studenten te engageren, werd gekozen voor een transdisciplinaire aanpak:  

• Competenties: 15 generieke digitale competenties vormen de basis van de leeromgeving. Elke module specifieert welke competenties worden ingeoefend. Zo bieden ze iedereen een houvast.
• Thema’s: drie algemene thema’s (informatiebeheer; taal- en tekstanalyse; geospatiale analyse) bestrijken een zeer brede waaier aan digitale toepassingen.
• Voorbeelden: de leerpaden gebruiken discipline-onafhankelijke voorbeelden en cases indien mogelijk, of variëren hierin wanneer mogelijk. 

Ufora-cursus Digital Humanities: Leerpaden: wat zijn de resultaten en voordelen? 

Het resultaat is een eenvoudig maar nieuwsoortig leerplatform dat een resem voordelen en kwaliteiten heeft: 

• Schaalvoordeel: alle lesgevers en studenten aan de faculteit zijn automatisch ingeschreven voor de extra-curriculaire cursus en hebben toegang.  
• Samenwerking: lesgevers delen hun kennis permanent met collega’s en studenten. 
• Centralisering: voorheen versnipperde kennis en didactisch materiaal is nu op een plaats te vinden.
• Vertrouwd: lesgevers en studenten zijn vertrouwd met Ufora en kunnen makkelijk aan de slag. 
• Modules importeren: lesgevers kunnen (delen van) de leerpaden makkelijk importeren in hun eigen Ufora-cursus.
• Aanpasbaar: na import in een eigen cursus kunnen lesgevers een module eventueel nog aanpassen i.f.v. hun eigen discipline of onderzoeksthema.  
• Uitbreiding: De leeromgeving kan blijvend aangroeien met nieuwe modules: iedere onderzoeker of lesgever kan in de toekomst een bijdrage leveren.
• Multifunctioneel: de leerpaden kunnen begeleid zelfstandig (in de context van een vak) of helemaal zelfstandig (door een student op eigen initiatief) worden benut.
• Meerdere doelgroepen: niet enkel studenten en lesgevers kunnen gebruik maken van de leerpaden, ook bv. doctorandi kunnen zich makkelijk bijscholen i.f.v. hun eigen onderzoek.
• Disseminatie: de aanwezige expertise kan op een eenvoudige manier worden verspreid en benut.
• Teaching the teacher: lesgevers kunnen zich zelf bekwamen in digitale methodes en die in hun onderwijspraktijk implementeren.  
• Zichtbaarheid: de Ufora-cursus biedt een handig overzicht van de aan de faculteit aanwezige expertise.
• Erkenning: de expertise van de makers van een leerpad wordt zichtbaar en ze worden een aanspreekpunt.
• Efficiënt: lesgevers vermijden dubbel werk doordat ze kunnen terugvallen op bestaand studiemateriaal. 

Meer weten? 

• Schrijf je op Ufora in voor Digital Humanities: Leerpaden (AX00001) via ‘inschrijven in cursus’. Daar lees je alles over de opbouw van de leeromgeving en je hebt toegang tot alle leerpaden.
• In de video webinar 'Digitale Geletterdheid in het curriculum integreren? Van theorie naar praktijk' (48 min) presenteert Davy Verbeke de resultaten van het project in het kader van het Seminarie Onderwijskunde: Doordacht Digitaal (2021) van de Associatie Universiteit Gent (AUGent)
• Nog vragen of meer toelichting? Contacteer dan davy.verbeke@ugent.be.